قیمت ها از در ودیوار بالا می رود. تورم لجام گسیخته چهر چرکین خود را نشان داده و زندگی مردم را به جهنمی واقعی تبدیل کرده است. در آستانه جابچائی قدرت اجرائی، آمار و ارقام بیشتری از وضعیت اقتصادی کشور منتشر می شود. کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش های مجلس بااعتراف آشکار نشان می دهد :« که نرخ تورم نقطه به نقطه (یعنی پایان خردادماه ۱۳۹۲ نسبت به پایان خرداد ماه ۱۳۹۱) در گروه خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات به حدود ۶۱ درصد رسیده است (شاخص کل در همین دوره ۴۱٫۲ درصد است) ..
اعتراض به آمارهای ارائه شده از سوی احمدی نژاد به خامنه ای
روزنامه های بهار، قانون، تهران امروز از اعتراض به آمارهایی خبر داده اند که محمود احمدی نژاد در ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺭﻫﺒﺮ جمهوری اسلامی به عنوان کارنامه هشت ساله دولت خود، ارائه کرده است.
روزنامه بهار در گزارشی با تیتر «اعتراض به آمارهای احمدی نژاد»، نوشته است: « آمارهای محمود احمدینژاد باز هم سروصدا به پا کرد. رییس دولت دهم در مراسم افطاری با حضور کارگزاران نظام مشروحی از عملکرد هشتساله دولت در حوزههای مختلف را بیان کرد؛ گزارشی که باعث اعتراض مصطفی پورمحمدی رییس سازمان بازرسی کل کشور و عباس رجایی رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شد.»
به نوشته این روزنامه عباس رجایی رییس کمیسیون کشاورزی مجلس نهم در صحن علنی با استناد به اصول ۷۶ و ۸۴ قانون اساسی و ماده ۲۲ آییننامه داخلی نسبت به آمارهای ارائه شده از سوی محمود احمدی نژاد تذکر و اخطار داد و گفت: «گروهی از مرکز پژوهشها این آمارها را به صورت دقیق بررسی کند.»
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس همچنین گفته است: «باید تمامی این آمارها شفاف و روشن شود چه اینکه اگر اعداد و ارقام ارائه شده از سوی رییسجمهوری درست باشد باید به دلیل این اقدامات جایزه داد اما به عنوان نمونه طبق گزارش بانک مرکزی در طول یک سال گذشته کالاها افزایش قیمت پیدا کرده است که نمونه آن افزایش قیمت گوشت با افزایش ۵۴درصد، برنج با ۶۴درصد، تخممرغ با ۴۹درصد، روغن نباتی با ۵۸درصد و حبوبات با ۱۰۸درصد است.»
روزنامه بهار همچنین با اشاره به اعتراض رئیس سازمان بازرسی کل کشور به آمارهای ارائه شده از سوی محمود احمدی نژاد، از قول مصطفی پورمحمدی نوشته است: «احمدی نژاد در آخرین گفتوگو و دیدار خود با رهبری مشکلات اقتصادی کشور را ریشه در افول اقتصادی جهان، تحریمها و برخورد دستگاههای نظارتی عنوان کرد که این گفتهها ناروا و خارج از انصاف است.»
مصطفی پورمحمدی درعین حال گفته است: «اگر بنا به نقد باشد ما نیز گزارش مفصلی از کاستیها همراه با آمار ارائه میدهیم تا مقداری از واقعیتها دیده شود.»
روزنامه بهار یادآوری کرده است که « چهار سال پیش هم محمود احمدی نژاد چنین آمارهایی را در مناظرههای تلویزیونی خود بیان کرد. آمارهایی که با واکنشهای متعددی از سوی اقتصاددانان و روزنامهنگاران اقتصادی مواجه شد، اما آن زمان کسی وقعی به اعتراضات ننهاد و حتی با اعتراضکنندگان تندی و درشتی هم شد، اما امروز دیگر کسی زیر بار این آمارها نمیرود.»
این رونامه تاکید کرده است که در پایان عمر دولت احمدینژاد «آنقدر همه چیز اشتباه و خلاف واقع در آمده است که دفاع از او فایدهای هم ندارد و پس از هشت سال مجلس و حامیان پیشین او از منتقدانش هم جلو میزنند و تمامی آمارهایش را زیر سوال میبرند.»
روزنامه قانون هم در تیتر یک شماره سه شنبه نوشته است: «ﺁﻣﺎﺭﻫﺎﻱ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺍﺣﻤﺪی ﻧﮋﺍﺩ ﺩﺭ ﺩﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﺑﺎ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﻧﻄﺒﺎﻕ ﻧﺪﺍﺭﺩ.»
به گزارش این روزنامه در روزهای پایانی دولت دهم، احمدینژاد تلاش دارد با ارائه آمارهایی، تابلوی عملکرد دولت خود را بهتر جلوه دهد و به همین دلیل در دیدار کارگزاران نظام با رهبری گزارشی از عملکرد هشت ساله دولت خود ارائه کرد اماواقعیت جامعه با آمارهایهای دولت متفاوت است.»
روزنامه قانون ضمن انتشار واکنش شماری از نمایندگان مجلس به آمارهای ارائه شده از سوی محمود احمدی نژاد، از قول مهدی موسوینژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس نهم نوشته است: «آمارهای دولت از معیشت زندگی مردم را با واقعیت منطبق نمیداند چرا که امروز مردم به راحتی نمیتوانند امرار معاش کنند.»
موید حسینی صدر عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز به روزنامه قانون گفته است: «دولت نباید فراموش کند که نمایندگان کارشناس هستند و نمیتواند با زبان توده وکلای مردم را به اشتباه بیندازد.»
به نوشته این روزنامه، موید حسینی صدر با یادآوری مشکلات اقتصادی که در دولت احمدی نژاد طی هشت سال گذشته ایجاد شد، از «تعطیلی پروژههای پارس جنوبی در زمان احمدی نژاد» به عنوان یک نمونه یاد کرده و گفته است: «تصور میکنم اگر او همان استاندار زحمتکش میماند و دولتی مانند خاتمی و هاشمی روی کار میآمد، کشور شاهد پیشرفتهای بیشتری بود.»
روزنامه تهران امروز نیز نوشته است: «بسیاری بر این باورند که آمارهای دولتی از اوضاع اقتصادی تا حدی توسط دولت دستکاری میشود چرا که دولت خود باید پاسخگوی وضعیت اقتصادی باشد و برای فرار از پاسخگویی یا دستکم کاهش شدت انتقادات از خود سعی دارد در استخراج آمار و شاخصهای اقتصادی به نحوی عمل کند که بیشترین بهره را برای دولت داشته باشد.»
این روزنامه از قول محمدحسین میرمحمدی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی خواهان «استقلال منابع آماری ازدولت» شده است.
***
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس:
تورم نقطه به نقطه در ایران ۶۱ درصد است
کاظم جلالی٬ رئیس مرکز پژوهشهای مجلس تورم نقطه به نقطه در ایران را ۶۱ درصد اعلام کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر٬ آقای جلالی روز سهشنبه (اول امرداد) در صحن علنی مجلس گفته که «وضعیت تورم و اقتصادی کشور در حال حاضر به گونهای است که نمیشود به شکل آنی آن را التیام بخشید.»
وی افزوده است: «دردهای بسیار زیادی از جمله نرخ ارز، تورم ناشی از سیاستهای مالی و پولی و اجرای ناقص قانون هدفمندی یارانهها مواردی است که وجود دارد و طبعا باید برای آنها برنامهریزی انجام گیرد.»
این نماینده مجلس اظهار کرده که «ما باید به نوسازی نظام تصمیمسازی و تصمیمگیری در کشور بپردازیم و نظام آماری کشور را اصلاح کنیم؛ چراکه این روزها ما شاهد اطلاعات آمار متناقضی هستیم.»
وی همچنین افزوده است: «ما در بخش سلامت نیز با مشکلات جدی روبرو هستیم و در بحث دارو تقریبا با یک بحران روبرو هستیم، در بخش کشاورزی نیز امسال شاهد بودیم که در مساله گندم با تدبیر عمل نشد.»
تورم واقعی در ایران از سوی حسن روحانی ۴۲ درصد اعلام شده٬ اما مقامهای دولتی این نرخ را قبول ندارند.
در دو سال گذشته افزایش بیسابقه نرخ تورم در ایران منجر به وخیم شدن وضعیت معیشتی مردم شده است.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس؛
تورم نقطه به نقطه مواد خوراکی به ۶۱ درصد رسید/ نظام آماری باید اصلاح شود
رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید نظام آماری کشور را اصلاح کنیم، اظهار داشت: این روزها ما شاهد اطلاعات آمار مختلفی هستیم و تناقضات زیادی در اطلاعات و آمار وجود دارد، متاسفانه در برخی جاها نیز نهادهای متولی آماردهنده کار خودشان را به خوبی انجام نداده اند که به نظر می رسد باید در این خصوص یک تجدیدنظر جدی انجام بگیرد.
به گزارش خبرنگار پارلمانی مهر، کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی امروز در نطق میان دستور خود ضمن تبریک میلاد امام حسن مجتبی اظهار داشت: حماسه سیاسی با تدابیر مقام معظم رهبری محقق شد و امروز ما باید به سمت تحقق حماسه اقتصادی حرکت کنیم، در شرایط موجود می توان نشانه هایی از انعکاس حماسه سیاسی در سیاست خارجی و روابط بین الملل را مورد ملاحظه قرار داد که نمونه آن نامه ۱۳۱ عضو مجلس نمایندگان آمریکا است.
وی گفت: البته در یک نگاه کلی می توان نامه را به عنوان یک گام مثبت تلقی کرد اما این اقدام کافی نیست و آمریکاییها باید نشان دهند که قابل اعتماد هستند. آمریکاییها باید نشان دهند که از سیاست منطقی بهره می گیرند و ما اعتقاد داریم که آمریکا اصلی ترین دشمن خود است، چنانچه آمریکا در سیاست تهاجمی تاکید داشته باشند باید بداند در آن شرایط مقاومت ادامه خواهد داشت و مقاومت بازتاب کاربرد قدرت فرادستانه محسوب می شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی خاطر نشان کرد: مقاومت با روحیه عمومی جامعه ایران پیوند یافته است و جامعه ایران روحیه ای موعودگرایانه و آخرتگرا دارد و آمریکا باید چنین موقعیت هایی را درک کند، آمریکا نمی تواند بر اساس الگوهای تهاجمی و سیستم های مبتنی بر یک جانبه گرایی به وضعیت صلح و همکاری نائل شود.
جلالی همچنین گفت : ما از یمن می خواهیم مسئولیت خودشان را در خصوص این دیپلمات ایرانی ربوده شده بدانند و برای آزادسازی وی تلاش خود را انجام دهند، همچنین در موضوع مصر نیز همه باید تلاش کنند تا این کشور به کالبد جهان اسلام بازگردد تا بتواند نقش خودش را در جهان اسلام ایفا کند.
جلالی در نطق میان دستور خود در خصوص حماسه اقتصادی گفت: ما باید به نوسازی نظام تصمیمسازی و تصمیمگیری در کشور بپردازیم و نظام آماری کشور را اصلاح کنیم؛ چراکه این روزها ما شاهد اطلاعات آمار مختلفی هستیم و تناقضات زیادی در اطلاعات و آمار وجود دارد و متاسفانه در برخی جاها نیز نهادهای متولی آماردهنده کار خودشان را به خوبی انجام نداده اند و به نظر می رسد باید در این خصوص یک تجدیدنظر جدی انجام گیرد.
رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: مساله دیگر در خصوص مسائل اقتصادی پرهیز از سیاست شوک درمانی است و باید بدانیم وضعیت تورم و اقتصادی کشور در حال حاضر به گونه ای است که نمی شود به شکل آنی آن را التیام بخشید. دردهای بسیار زیادی از جمله نرخ ارز، تورم ناشی از سیاست های مالی و پولی و اجرای ناقص قانون هدفمندی یارانه ها مواردی است که وجود دارد و طبعا باید برای آنها برنامه ریزی انجام گیرد و این موضوع نیازمند همکاری دولت و مجلس شورای اسلامی است.
وی افزود: ما در بخش سلامت نیز با مشکلات جدی روبرو هستیم و در بحث دارو تقریبا با یک بحران روبرو هستیم، در بخش کشاورزی نیز امسال شاهد بودیم که در مساله گندم با تدبیر عمل نشد و قیمتی که بعدا گرانتر شد، بیشتر نصیب دلالان شد و کشاورزان ما از این مساله نتوانستند سود خودشان را ببرند.
نماینده مردم سمنان گفت: براساس آمار رسمی نرخ تورم نقطه به نقطه خرداد ۹۱ با خرداد ۹۲، ۶۱ درصد است و این رقم بسیار بالایی است و شاخص کل نیز ۴۱٫۲ درصد را نیز نشان می دهد و به نظر می رسد باید در این خصوص چارهاندیشی جدی کرد.
توضیح مهر درباره ایراد نطق جلالی
به گزارش مهر اعلام تورم نقطه به نقطه ۶۱ درصدی در نطق جلالی درحالی صورت گرفت که وی در انتشار مکتوب نطق خود این تورم را مربوط به گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها و دخانیات دانسته است.
متن کامل دستنوشته جلالی برای نطق در مجلس که کمبود وقت صرفا به اجمال و با عجله صرفا بخش هایی از آن را قرائت کرد به این شرح است:
ابتدا میلاد مسعود کریم اهل بیت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام را تبریک و تهنیت عرض مینمایم.
سیاست خارجی و نامه مجلس نمایندگان آمریکا
انتخابات ایران، تحولی بنیادین در ساختار سیاسی و فرآیندهای بینالمللی ایجاد کرده است. آنچه را که مقام معظم رهبری از آن بعنوان «حماسه سیاسی» یاد کردهاند، تحقق یافته است. ایشان در دیدار اخیر با مسئولان نظام، تغییرات مرحلهای در درون ساختار نظام سیاسی را بعنوان امری مبارک برای جمهوری اسلامی دانستند و حال باید گفت مرحله اول حماسه سیاسی شکل گرفته است و مرحله دوم آن مربوط به شرایطی است که گروههای اجتماعی و مردم احساس نمایند که دولت جدید مشارکت و شادی آنان در دوران انتخابات را با کارآمدی و اثربخشی پاسخ خواهد داد.
بیتردید مجلس وظیفه خود میداند که در روند حماسه سیاسی و اقتصادی دولت را یاری نماید و هیچ یک از اجزای حکومت نمیتواند بدون توجه به ضرورتهای نظام سیاسی به ایفای نقش جداگانه مبادرت نماید. در شرایط موجود تمامی ارکان حکومت باید نگاه «هم تکمیلی» برای ارتقاء و اعتبار و کارآمدی نظام سیاسی داشته باشد.
در شرایط موجود میتوان نشانههایی از انعکاس حماسه سیاسی در حوزه سیاست خارجی و روابط بینالملل را مورد ملاحظه قرار داد و نامه ۱۳۱ عضو مجلس نمایندگان آمریکا را میتوان ادامه فضایی دانست که میتواند حماسهای سیاسی را در حوزه سیاست خارجی فراهم سازد. ویژگی اصلی نامه ۱۳۱ عضو مجلس نمایندگان درآمریکا را باید در امضای اعضایی دانست که به دو حزب جمهوریخواه و دموکرات تعلق دارد و نشان میدهد که روند جدیدی از درون کاخ سفید شروع گردیده و اعضاء نمایندگان مجلس آمریکا نیز با آن همراهی مینمایند و میتواند بعنوان یک گام اول و البته مثبت تلقی شود.
و صد البته این اقدام کافی نیست و آمریکاییها باید نشان دهند که قابل اعتماد هستند، آنها باید نشان دهند که از سیاست منطقی بهره میگیرند ما اعتقاد داریم که آمریکا اصلیترین دشمن خود است. چنانچه این کشور بر سیاست تهاجمی تاکید داشته باشد باید بداند در آن شرایط مقاومت استمرار خواهد یافت. مقاومت بازتاب کاربرد قدرت فرادستانه محسوب میشود. مقاومت با روحیه عمومی جامعه ایران پیوند یافته است. جامعه ایران رویکردی موعود گرایانه و آخرتگرا دارد. آمریکا باید چنین واقعیتهایی را درک کند چراکه نمیتواند براساس الگوهای تهاجمی و سیاست مبتنی بر یک جانبه گرایی به وضعیت تعادل، صلح و همکاری نایل گردد.
حماسه اقتصادی و الزامات آن
همانطور که ذکر شد ملت ایران با حضور حماسی خود در انتخابات ریاست جمهوری و با انتخاب یک شخصیت ریشهدار، انقلابی، یار امام و رهبری و دارای مشی عقلانی و اعتدالگرا یعنی جناب آقای دکتر حسن روحانی، حجت را بر ما مسئولان تمام کردهاند و اینک وظیفه ماست که به امر تحقق حماسه اقتصادی گام موثری برداریم و در این باب سخن بسیار است. اینجانب به نکاتی چند اشارت مینمایم:
۱- نوسازی نظام تصمیمسازی و تصمیمگیری اقتصادی در کشور:
به اذعان بسیاری از صاحبنظران توسعه اقتصادی، یکی از گلوگاههای اقتصاد ایران ناکارآمدی شدید سیستم تصمیمگیری در حوزه اقتصاد ایران است. در بسیاری از موارد سیاستهای اقتصادی نتایج مورد انتظار را به بار نمیآورند و در نتیجه دولتها ناگزیر از اتخاذ تصمیمات اقتصادی جدید و کنار نهادن تصمیمهای قبلی در میانه راه میشوند. این تغییر و جابجایی سیاستی به نوبه خود به بیثباتی در سیاستها دامن میزند و هزینههای مدیریت اقتصادی را زیاد میکند.
ایجاد یک نظام تصمیمسازی و تصمیمگیری کارآمد نیازمند تعامل دولت و مجلس شورای اسلامی است.
۲- اصلاح نظام آماری کشور و روانسازی جریان اطلاعات
روند انتشار آمار و اطلاعات به گونهای نیست که اولاً علائم صحیح را به مراکز سیاستگذاری و سیاست پژوهشی کشور ارائه کند و ثانیاً به عموم مردم این اطمینان را بدهد که آمار منتشره نشان دهنده واقعی وضعیت زندگی آنان است این معضل حتی در سطح کلانترین آمار و اطلاعاتی نظیر نرخ تورم، بیکاری و مصارف دولت هم وجود دارد و در روزهای اخیر شاهد آن هستیم که آمارهایی متفاوت و بعضاً متناقض از وضعیت بخشهای مختلف در کشور ارائه میشود. در مواردی اطلاعاتی ارائه میشود که هیچ امکانی برای راستی آزمایی آن نیست. به عنوان مثال بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران جزییات اقتصادی کشور را فقط برای سال ۱۳۸۶ منتشر کرده است بدین ترتیب مبنای ارقام اعلام شده برای سرمایهگذاری در بخش صنعت، کشاورزی و غیره نامعلوم است.
با گذشت نزدیک به چهار دهه از شروع «برنامه ملی آمار» برخی از اهداف اصلی و تکالیف آن محقق نشده و مشکلات مطرح شده گریبانگیر نظام آماری کشور است و به نظر میرسد که برنامه مزبور نیازمند تجدیدنظر جدی است.
اصلاح قانون مرکز آمار ایران و تقویت شورای عالی آمار و کمیسیونهای تخصصی آن و تضمین جریان آزاد و نظاممند اطلاعات و آمار یکی از اولویتهای اصلی در کشور است.
۳- پرهیز از سیاستهای شوک درمانی
اقتصاد کشور در طی سه سال اخیر با چالشهای جدیدی مواجه شد که بخشی از آن ناشی از سیاستهای خصمانه دشمنان، قسمتی ناشی از خواب خرگوشی ما در سالهای گذشته با استفاده بیحساب و کتاب از درآمدهای حاصل از نفت و سهمی نیز ناشی از مدیریت ناکارآمد اقتصادی ۳ سال گذشته است. زخم ناشی از جهش نرخ ارز، تورم ناشی از سیاستهای مالی و پولی و اجرای ناقص قانون هدفمند کردن یارانهها هنوز التیام نیافته است. درمان این جراحت نسبتاً عمیق در اقتصاد ایران هر چه هست قطعاً شوک درمانی نیست. به نظر بسیاری از کارشناسان راه حلهای کوتاه مدت مشکلات اقتصاد ایران در دل همان راه حلهای بلند مدت نظیر اصلاح تصمیمگیری، بازآفرینی مدیریت بخش عمومی، پرهیز از نگاه بخشی و از همه مهمتر بازگرداندن اعتماد و اطمینان به فعالان اقتصادی از طریق تثبیت فضای اقتصاد کلان است.
با توجه به اهمیت تورم و آثار مخرب اقتصادی و اجتماعی آن به عنوان یک نمونه به آن اشاره میشود هم اکنون آمارهای رسمی نشان میدهد که نرخ تورم نقطه به نقطه (یعنی پایان خردادماه ۱۳۹۲ نسبت به پایان خرداد ماه ۱۳۹۱) در گروه خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات به حدود ۶۱ درصد رسیده است (شاخص کل در همین دوره ۴۱٫۲ درصد است) بررسی دادههای سالیانه تورم در طی چهار دهه اخیر نشان میدهد که طی این دوره طولانی، تورم در ایران دارای سه ویژگی بوده است. سطح تورم بالا بوده به شدت نوسان داشته و استمرار داشته است. تحریمهای اقتصادی فقط نقش تشدید کننده تورم داشتهاند و نه نقش بوجود آورنده آن و لذا نمیتوان و نباید انتظار داشت که دولت جدید بتواند ظرف مدت کوتاهی این معضل را حل کند. همکاری مجلس شورای اسلامی و دولت برای حل مشکلات ساختاری که پدیدآورنده تورماند از جمله استقلال سیاستهای پولی و سیاستهای مالی (با هدف افزایش استقلال بانک مرکزی)، اصلاح نظام مالیاتی (با هدف کاهش وابستگی به نفت و کنترل فعالیتهای سوداگرانه اقتصادی) ضروری است.
در ادامه به چند نکته دیگر نیز اشارتی گذرا مینمایم.
در بخش سلامت بیتردید سهم هزینههای دولت از کل هزینههای بخش سلامت بیانگر اهمیت و اولویت سلامت در جامعه است در دهه پنجاه سهم مردم در هنگام خرید خدمات سلامت ۳۰ درصد و سهم دولت ۷۰ درصد بود. متأسفانه اینکه این عدد کاملاً معکوس شده و سهم مردم ۷۰ % و سهم دولت ۳۰ % شده است.
از حدود یک سال پیش با شدت یافتن تحریمها و کاهش میزان درآمد نفتی دولت، عدم امکان انتقال منابع ارزی به کشور، مشکلات نقل و انتقال ارزی، عدم تخصص کامل اعتبارات وزارت بهداشت نظام سلامت در یک شرایط بحرانی قرار گرفته است. بهطوری که در ماههای اخیر صرفنظر از رشد حدود ۲ برابری قیمت داروها، برخی اقلام دارویی نایاب شدند. مشکلات مشابهی در زمینه تجهیزات پزشکی مصرفی و غیرمصرفی نیز وجود آمده است که البته سهم عمدهای از این مشکلات ناشی از سوء مدیریت است.
متأسفانه مشکلات برای بیماران خاص و سرطانی بسیار شدید بوده است. تعداد بیمارانی که به خاطر هزینههای خانمانسوز درمانی به زیر خط فقر میروند قرار بود طبق برنامه چهارم به زیر یک درصد جمعیت در سال برسد اما اکنون به یک روایت به ۶ تا ۷ درصد و به یک روایت به ۳ تا ۵ درصد افزایش یافته است.
یکی از مشکلات مهم در این زمینه کمبود منابع بیمههاست و به همین علت از پوشش مناسب هزینه داروها و خدمات استنکاف میکنند و باز هزینه بر دوش افراد میافتد از طرفی عدم پرداخت تعهدات بیمهها به بیمارستانها و مراکز بهداشتی و درمانی اقتصاد این مراکز را مختل ساخته است و باز کسی که در این بین متضرر میشود بیماران هستند.
کشاورزی
از ۱۶۴ میلیون و هشتصد هزار هکتار وسعت کشور عزیزمان حدود ۵۰ درصد کوهستانی و بیابان است. از ۵۰ درصد باقیمانده، حدود ۶۰ درصد (یعنی حدود ۵۰ میلیون هکتار) زمین قابل کشت وجود دارد که حدود ۶۰ درصد آن (یعنی حدود ۳۱ میلیون هکتار) توان بالقوه کشت دارد که به دلایل مختلف از جمله عدم برنامهریزی مدون در دو منطقه کمتر از نیمی از آن مورد بهرهبرداری قرار میگیرد (آن هم نه به صورت مستمر و با رعایت اصول علمی). درست است که ایران از نظر نزولات آسمانی جزء مناطق فقیر محسوب میشود و فقط در دورهای از سال بارش دارد ولی ما همین مقدار را هم از نظر بهرهبرداری، درست و بهینه مدیریت نمیکنیم.
ایران علیرغم کمبود آب، بهدلیل تنوع آب و هوایی، قابلیت کشاورزی مناسبی دارد ولی این موضع نیاز به تدوین و تصویب سند راهبردی (استراتژی) و برنامه عملیاتی برای هر اقلیم با شرایط آن دارد یعنی باید بسیار دقیق قابلیتهای هر منطقه و پیوستگی آن با مناطق پاییندستی و بالادستی مدنظر قرار گیرد و نوع کشت و مکملهای کشت تعریف شود و از این قابلیتهای اقلیمی بهرهبرداری کرد. وقتی برنامه تدوین و تصویب شد تعهد به پایداری آن داشته باشیم یعنی تحت هر شرایطی اجازه ندهیم که سلایق فردی در برنامه دخل وتصرف کند، پس از تصویب برنامه، مدیران فقط باید در اتخاذ روش برای رسیدن به حداکثر تولید اقدام کنند و هر بهرهبردار زمین کشاورزی که از برنامه تدوین شده، تأسی کرد باید توسط دولت مورد حمایت قرار گیرد.
برای تحقق این امر، کشاورزی و صنایع تبدیلی آن نیاز به تدوین استراتژی و سپس عملیاتی دارد. باید مشخص کنیم چه نیاز داریم، چه میتوانیم تولید کنیم، چقدر و کجای این سرزمین چه چیزی تولید کند، چقدر کم خواهیم داشت و چقدر مازاد بر نیاز، آیا تأمین کمبود یا کشت جایگزین و تغییر فرهنگ تغذیه جامع امکانپذیر است و اگر نیست چه طوری تأمین کنیم، محور برنامهریزی کشاورزی باید به سمت فقرزدایی از جامعه روستایی باشد. بیش از ۸۵ درصد خانوارهای کشاورز کشور ما، دارای زمینهای محدود کشاورزی هستند که بدون برنامهریزی و تعیین الگوی کشت و حمایت لازم در صورت عدم رعایت برنامه، فقیر میمانند و مجبور به رها کردن کشاورزی، مهاجرت به شهرها و سکونت در حاشیه شهرها خواهد شد. لذا باید با سرعت و البته با دقت هر آنچه مطالعه شده است جمعآوری، کمبود آن تکمیل شود و سند استراتژی و برنامه عملیاتی بخش کشاورزی، زیربخشهای آن و صنایع تبدیلی با توجه به قابلیت منطقه و حتی قابلیتهای نقاط کشاورزی تدوین، تصویب و اجرا شود تا به هدف نهایی در بخش دست یابیم. کشاورزی ثروت تجدیدپذیر است و امنیت کشور را هم ارتقا میبخشد. اگر درست عمل کنیم عبارت «فروش نفت در برابر غذا» مفهوم خودش را از دست خواهد داد.
معدن
یکی از فرصتهای قابل توجه کشور، ظرفیتهای معدنی کشور است. بنابر آمار رسمی علیرغم اکتشاف ۲۰ درصدی کشور آن هم در عمق نه چندان کافی و عدم سرمایهگذاری برای اکتشاف، تا به حال حدود ۵۷ میلیارد تن ذخیره معدنی متحمل شده است که ۳۷ میلیارد تن آن قطعی میباشد. تنوع مواد معدنی فلزی و غیرفلزی ایران تا به حال به بیش از ۶۴ ماده معدنی رسیده است. بنا به نظر متخصصین زمینشناسی و معدن، ایران روی کمربند معدنی جهان قرا دارد و قطعاً ظرفیت ناشناخته بسیاری دارد که نیاز به سرمایهگذاری در اکتشاف است.
گرچه معدن ثروت تجدیدپذیر نیست ولی فرصت بسیار مغتنم کشور برای تولید ثروت در زنجیره ارزش و ایجاد فرصتهای متنوع اشتغال است.
این بخش نیز استراتژی و برنامه مدون و مصوب میخواهد که با تلاش چندساله معاونت محترم معدن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اخیراً رونمایی شده است. این درحالی است که در قوانین برنامه پنجساله چهارم و پنجم، دولت مکلف به تدوین استراتژی صنعت و معدن شده بود ولی هنوز سند راهبردی که مورد وثوق همه ذینفعان و ذیصلاحان باشد مصوب نشده است و لذا بدون استراتژی نباید انتظار داشت روند توسعه معدن و صنایع معدنی با قوت پیش برود. استراتژی و برنامه باید علاوهبر پوشش ظرفیتهای معدنی و صنایع مربوطه، زنجیره تولید را برای حصول حداکثری ارزشافزوده ماده معدنی دربرگیرد.
علیرغم وجود ظرفیت فراوان در زمینه عناصر نادر معدنی در ایران که در حال حاضر در دنیا بهعنوان تولیدات استراتژیک در کشورها محسوب میشود در ایران مورد توجه قرار نگرفته است که قاعدتاً باید در استراتژی و برنامه اجرایی مصوب (نه فقط مدون) مورد توجه جدی قرار گیرد تا کشور از وابستگی شدید به تولیدکنندگان خارجی، که کشور را با تحریم دچار مشکل کردهاند، در یک دوره زمانی مشخص شده رهایی یابد.
نفت و گاز
گرچه نفت و گاز هم ذخیره معدنی محسوب میشود ولی بهدلیل اهمیت فوقالعاده آن در اقتصاد و تعاملات سیاسی کشور، جدای از سایر ظرفیتهای معدنی کشور مورد توجه قرار میگیرد. ایران با داشتن رتبه اول جهان در مجموع ظرفیت نفت و گاز جهان، از جایگاه ویژهای برخوردار است و قطعاً جهان نمیتواند برای طولانیمدت خودش را نسبت به منابع نفت و گاز ایران بینیاز بداند.
عمده مشکل بخش نفت و گاز و در مجموع انرژی کشور، عدم تدوین سند راهبردی (استراتژی) و طرح جامع انرژی و همچنین کمبود سرمایه لازم برای عملیات شرکتهای تابعه وزارت نفت است. طرح جامع انرژی ایران برای آخرین بار در سال ۱۳۵۵ تدوین و تصویب شد ولی تا به حال علیرغم تأکیدات قانونی و ارشادی برای بهروزرسانی و ارتقای آن باید با لحاظ ظرفیتهای جمعیتی، نیروی کار، فرصت اشتغال، ظرفیتهای کشاورزی امروز، ظرفیتهای صنعتی و معدنی، توسعه منطقهای و استانی، خدمات مختلف، قابلیتهای نیروی انسانی و تکنولوژی روز بازنگری شود، متأسفانه نتیجه ملموس و قابل اتکایی که مصوب شده باشد، حاصل نشده است. بدون این سند، استفاده بهینه از ظرفیتهای انرژی کشور غیرممکن است و طبیعی است که در این بخش تحقق چشمانداز و سیاستهای کلی نظام حداقل در بخش انرژی دور از دسترس خواهد بود.
نفت و گاز کشور شامل میادین مستقل (درون سرزمین) و منابع مشترک با کشورهای همسایه است که متأسفانه بهخصوص در بخش توسعه و بهرهبرداری از میادین مشترک با کندی فراوان روبرو است. نیاز اصلی صنعت نفت و گاز کشور تأمین سرمایه است که بهدلیل هزینه کردن منابع درآمدی نفت و گاز در هشتساله اخیر در بخشهای دیگر و عدم توجه به تأمین سرمایه کافی از همین درآمدها، بخش دچار عقبماندگی مزمن شده است و همین امر باعث عدم اعتماد به استمرار توان تولید موجود و افزایش آن شده است. ۲۴ مخزن از مخازن درحال بهرهبرداری، مخازنی هستند که از نیمه عمر خود عبور کردهاند و بعضی از آنها دچار بحران شدهاند و طبیعی است برای افزایش توان تولید باید با روشهای مختلف افزایش تولید یا در حقیقت استخراج صیانتی منابع نفتی، ازجمله تزریق گاز، امکان بهرهبرداری بیشتر را فراهم کرد.
فرصت عمده بخش نفت و گاز کشور، وجود سرمایه نیروی انسانی متخصص و متعهد است گرچه در بخش تکنولوژی مورد نیاز صنعت نفت و گاز کمبودهایی وجود دارد ولی وجود سرمایه نیروی انسانی توانمند در همه بخشهای مرتبط با صنعت میتوان بخش قابل توجهی از نیاز را مرتفع کرد و این نتیجه حاصل نمیشود مگر با برنامهریزی و استمرار در اجرای برنامهها.
متأسفانه در بیش از صدساله اخیر که وجود ظرفیتهای فوقالعاده نفت و گاز در ایران شناخته شد، علیرغم عنوان «صدسالگی صنعت نفت»، کشور فاقد صنعت تجهیزات نفت بود، خوشبختانه کارهای قابل توجهی انجام شده ولی کافی نیست. ما وقتی کارمان کامل میشود که بیگانگان بدانند با تحریم نمیتوانند خللی در عملیات بهرهبرداری از منابعمان ایجاد کنند. حصول به این هدف، همت، خستگیناپذیری، اطمینان به توان داخلی، رفع دغدغه طراحان و تولیدکنندگان داخلی، تحقیق و پژوهش میخواهد و باید از انجام کارهای بطئی و پراکنده اجتناب کرد.
برق
در شروع دولت نهم ظرفیت برق کشور حدود ۳۹ هزار مگاوات بود و در پایان دولت دهم به نزدیک ۷۰ هزار مگاوات رسید. آمار قابل توجهی است اما، برق مشکل بسیار مهمی در پیشرو دارد.
وقتی دولت نهم ظرفیت ۳۹ هزار مگاواتی را تحویل گرفت، حجم عظیمی از پروژهها و طرحهای ایجاد و توسعه نیروگاهها از قبل شروع شده بود که در دولتهای نهم و یا دهم به بهرهبرداری رسید، دولت نهم برای ایجاد ظرفیت جدید نیز همت کرد و نزدیک به ۷۰ هزار مگاوات رسید ولی متأسفانه در دولت دهم این کار ادامه نیافت و آنچنان که نیاز آینده کشور است مورد توجه قرار نگرفت و نشانی از طرحهای قابل توجه جدید نیروگاهی وجود ندارد، بدیهی است همین امر در آینده نزدیک و به اعتقاد برخی از متخصصین سطوح عالی برق کشور، در سال ۱۳۹۳ با مشکل تأمین برق روبرو خواهیم شد.
دولت یازدهم قطعاً با مشکل روبرو خواهد شد و اگر قرار باشد از همان روز اول شروع مطالعه، تهیه مشخصات فنی، برگزاری مناقصه و انعقاد قرارداد (به فرض وجود سرمایه کافی که محل تأمین آن فعلاً قابل تصور نیست) انجام دهد، با حداکثر تلاش ممکنه، حداقل به ۱ سال زمان برای عملیاتی شدن نیاز خواهد داشت. بنابراین بدهی است که زمان لازم برای نصب و بهرهبرداری نیز اضافه خواهد شد و لذا در صورت عدم اتخاذ تدبیر قابل اجرا و آنی نمیتوان برای حداقل ۳ تا ۴ سال به استمرار مطمئن تأمین برق کشور، اطمینان داشت. بنابراین لازم است دولت یازدهم از همان روزهای اول، برنامه سرمایهگذاری سریع ایجاد نیروگاههای جدید بهخصوص تکمیل بخشهای سیکل ترکیبی نیروگاههای گازی موجود را تدوین و اجرایی نماید و برای گذر از این دوره ایجاد نیروگاههای جدید و افزایش ظرفیت شبکه تولید، بهطور جدی به کاهش تلفات شبکه برق (تولید، انتقال و توزیع) بهخصوص در بخش توزیع اقدام کند. کاهش هر یک درصد تلفات متعادل عدم نیاز به سرمایهگذاری برای ایجاد حدود ۷۰۰ مگاوات نیروگاه جدید با سرمایهگذاری جدید در بخش تولید و یا کاهش مصرف انرژی فراهم میشود. آمار نشان میدهد که در سال ۱۳۹۱ تلفات شبکه برق (تولید، انتقال و توزیع) کشور بیش از ۲۲ درصد بوده است.
بدیهی است که کاهش ۱۰ درصد در طول یک برنامه ۳ یا ۴ ساله، میتواند بحران برق را بهطور قابل توجهی کاهش دهد. کاهش تلفات سه دستاورد مهم دارد: کاهش نیاز به سرمایهگذاری برای ایجاد نیروگاه، صرفهجویی سوختهای نیروگاهی (نفتگاز، نفتکوره و گاز طبیعی) و حصول به بیش از ۲۰ میلیارد کیلووات ساعت برق که در شبکه هدر میرود و فروش آنکه درآمد قابل توجهی هم به همراه خواهد داشت.
sedayemardom.net