بهرام عكاشه
كشور ايران هميشه و در طول سال‌ها زلزله‌خيز بوده، هست و خواهد بود. حدود 50 سال است كه ما در امر زلزله ركورد ثبت مي‌كنيم و حدود 30 الي 40 سال است كه ركورد‌گيريمان بهتر شده است و آمار كشته و تعداد زلزله‌ها رو به افزايش. به هر حال هميشه سرزمين ما آسيب‌پذير بوده و اين تا زماني اتفاق خواهد افتاد كه ما اصول مهندسي را رعايت كنيم. به‌طور كلي زلزله‌هاي كم‌عمق زير 10 كيلومتر و زلزله‌هاي بالاي 6 ريشتر هميشه در كشور ما كشته‌ها و خسارات مالي زيادي به همراه داشته‌اند، اما اين تنها شدت و عمق زلزله نيست كه بر ميزان تلفات تاثير مي‌گذارد بلكه زمان وقوع، فصل و ماه وقوع، مكان وقوع زلزله پارامتر‌هاي مختلفي هستند كه در تعداد كشته‌ها نقش بسزايي دارند. به خوبي يادمان هست كه زلزله 5/6 ريشتري شهرستان بم بيش از 30 هزار نفر كشته به همراه داشت؛ به راستي دلايل آن چه بود؟ جدا از بافت فرسوده، خشت و گلي و بسيار قديمي آن اين زلزله ساعت 30/5 صبح، 5 دي ماه و زماني كه هوا به‌شدت سرد و مردم همگي در خواب به سر مي‌بردند اتفاق افتاد و قطعا اگر اين زلزله در ساعات 4 بعد از ظهر اتفاق مي‌افتاد يا در فصلي ديگر از سال رخ مي‌داد تلفات كمتري به همراه داشت.
شايد اگر همين زلزله سراوان كه هفته قبل رخ داد در عمق 10 كيلومتري زمين مي‌بود و در ساعات ابتدايي صبح اتفاق مي‌افتاد مطمئنا تلفات بيشتري به همراه داشت. اما بحثي كه اين روزها مطرح است اين است كه زلزله‌ها از شهرهاي مرزي شروع و كم‌كم به نقاط مركزي و تهران نزديك مي‌شوند، آيا به راستي چنين است؟ همه ما خوب مي‌دانيم كه گسل‌ها در قيد شهر مرزي و مركزي نيستند و به‌طور كلي اكثر شهرهاي كشور ما زلزله‌خيز هستند و تنها راه پيش رو براي ما مقاوم‌سازي و درمان بافت شهرها قبل از وقوع فاجعه است. در اطراف تهران تا به حال 10 زلزله خطرناك اتفاق افتاده به‌طوري كه آخرين آن در سال 1830 بود و طبق محاسبات، زلزله‌يي كه در تهران بايد اتفاق بيفتد 150 سال تاخير داشته و بايد خيلي زودتر از اينها اتفاق مي‌افتاد، حال با اين شرايط شهر تهران براي وقوع چنين زلزله‌يي آماده است، آن چيزي كه براي همه شهروندان تهراني مشخص است جواب اين سوال است!
حال سوال اين است كه مسوولان در طول ساليان مختلف چه تدابيري در اين زمينه انديشيده‌اند؟در مقابله با زلزله تهران و كاهش تلفات آن 12 سال است كه ستاد مبارزه با بحران تشكيل شده و حدود 3 الي 4 سال است كه براي ساير نقاط كشور نيز تشكيل شده و اقدام بسيار بسيار خوب و مناسبي است كه در زمان وقوع زلزله قابليت‌هاي اين ستاد مشخص است؛ بايد ديد كه در مقابل ستاد بحراني كه مسوولان ما تشكيل داده‌اند ساير كشور‌ها چه كرده‌اند؟ پاسخ آن آشكار است. در سال 1924 توكيو نابود شد و در حال حاضر به‌طور كلي و با بهترين شكل بازسازي شده است و همين طور در سال 1926 سانفرانسيسكو به‌طور كلي در آتش‌سوزي از بين رفت و بعد از اين نابودي بود كه به بهترين شكل ممكن بازسازي شد به‌طوري كه در حال حاضر اين شهر توانايي مقابله با زلزله 5/7 ريشتري را هم دارد.
در حالي كه كشورهايي نظير ژاپن و امريكا حدود 80 سال قبل توجه خود را معطوف به ايمن‌سازي شهرها و سلامت جاني شهروندان خود كرده‌اند از گوشه و كنار كشورمان خبر مي‌رسد كه ساخت منازل هنوز با همان روش و مصالح قديمي ادامه دارد؛ بايد متذكر شد كه زلزله آن چيزي نيست كه از آسمان اتفاق بيفتد بلكه آن چيزي است كه از زير زمين اتفاق مي‌افتد پس بايد مقدمات لازم را جهت مقابله با آن تدارك ببينيم. ازسوي ديگر مهندسان ما نيز توجه كنند كه كارشان با وجدان همراه باشد چرا كه با جان مردم سر و كار دارند نه با پول مردم!
پدر زلزله‌شناسي ايران
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر